Việt Nam hiện có 79 ngọn đèn biển, trải dài từ Móng Cái đến Hà Tiên và trên hầu hết các đảo thuộc lãnh hải Việt Nam. Đó là những công trình lặng lẽ, cô đơn mà hùng tráng được vận hành bởi những số phận cũng lặng lẽ, cô đơn và hùng tráng không kém.
Không kể một số ít đèn biển ở gần các thành phố lớn như Hòn Dấu (Hải Phòng), Tiên Sa (Đà Nẵng), hoặc ở gần cửa sông tấp nập thuyền bè vào ra, hầu hết các ngọn đèn biển đều nằm ở vị trí heo hút, xa xôi và cao tít như tổ chim đại bàng trên các vách đá, mõm núi cheo leo xa cách bóng người.
Được ngành Bảo đảm an toàn hàng hải (thuộc Cục Hàng hải Việt Nam) tổ chức cho tham gia vào Đoàn kiểm tra toàn quốc về tầm hiệu lực ánh sáng của 79 ngọn đèn biển, với nhiệm vụ là chụp ảnh, tôi được một cơ hội rất ít người có, để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của tổ quốc từ phía biển và nhất là được tận mắt nhìn thấy 79 ngọn đèn biển lặng lẽ dẫn đường cho bao người, mà cô đơn đến độ hàng chục năm trời không một người ghé thăm.
Những ngọn đèn trăm tuổi
Trong tổng số 79 ngọn đèn biển, có 8 ngọn được người Pháp xây dựng từ hơn 100 năm trước. Đó là các ngọn: Bảy Cạnh ở Côn Đảo (xây dựng năm 1885), Hòn Lớn ở Nha Trang (1890), Long Châu, Hòn Dấu ở Hải Phòng (1894), Núi Nai ở Kiên Giang (1896), Hòn Khoai ở Cà Mau (1899), Tiên Sa ở Đà Nẵng (1902), và Mũi Dinh ở Ninh Thuận (1904). Hồi đó đèn được thắp bằng dầu, pha choá được xoay bằng một quả tạ, rơi xuống bằng trọng lực và làm xoay đèn, đến giờ tất cả đều đã được tu sửa, chuyển sang dùng điện, một số cái đã dùng năng lượng mặt trời. Tuy đã được sửa chữa nâng cấp nhưng về kiến trúc, các ngọn hải đăng này vẫn còn giữ nguyên vẻ đẹp tinh thần kiến trúc của người Pháp. Các toà nhà đều được xây dựng để có thể chịu được những cơn bão có sức gió trên cấp 12.
Phần lớn các ngọn đèn biển thường được xây dựng ở độ cao thuận tiện, đạt yêu cầu về tầm nhìn địa lý và tầm hiệu lực ánh sáng từ 10-25 hải lý (1 hải lý=1,85km). Hằng năm phí thu được từ các tàu bè qua các luồng biển trên hải phận Việt Nam lên tới 284 tỉ đồng.
Đời đèn, đời người…
Đi hết các đèn biển mới thấy cuộc sống và công việc của anh em công nhân vận hành không khác gì công việc của một người lính đứng canh cho vùng biển tổ quốc với các nhật ký công việc nghiêm ngặt theo quy định của Hiệp hội báo hiệu hàng hải quốc tế IALA. Chỉ cần đèn ngừng chớp một đêm, hoặc chớp không theo quy định của mỗi đèn là đã có thể gây ra những tai nạn thảm khốc dẫn đến ngành hàng hải phải bồi thường cho các công ty vận tải biển quốc tế khi đi vào vùng biển nước ta.
Có nơi như 5 ngọn đèn biển trên quần đảo Trường Sa. Đèn biển Đá Lát đứng dầm chân trong đảo chìm, lặng lẽ chớp nháy để tàu bè không mắc cạn. Đảo chìm Tiên Nữ là vị trí cực Đông của tổ quốc, nơi đón ánh mặt trời đầu tiên trên toàn lãnh thổ Việt Nam, nơi có ngọn hải đăng mới xây dựng năm 2000 với kinh phí lên tới 22 tỉ đồng. Tất thảy cát, sạn, nước ngọt đều phải chở từ đất liền ra. Từ Song Tử Tây ra đến Tiên Nữ phải mất một ngày một đêm vượt 160 hải lý. Các nhân viên trực đèn bảo: “Tàu ra không có phụ nữ phải không? Cho bọn em thôi mặc quần dài luôn nghe, ba tháng rồi không mặc quần dài, đâm quen rồi !”.
Ở đảo 8 tháng, được nghỉ 4 tháng với gia đình rồi ra và nhận vị trí khác để đỡ nhàm chán. Sách báo ở trạm phong phú, cạnh hình ảnh vợ con là hình các cô người mẫu trong các tạp chí. Bộ đội hải quân và nhân viên đèn biển tuy sinh hoạt khác nhau nhưng quan hệ thì hơn là hàng xóm láng giềng, họ như một nhà, chỉ công việc thì khác. H., nhân viên đèn biển ở Đá Tây, sau một chuyến về đất liền, trở ra trầm tư hẳn. Ai hỏi anh chỉ bảo, đừng nhắc đến người vợ bạc tình. Toàn bộ suất lương anh gởi hết về quê nội nuôi hai con nhỏ. Đêm Trường Sa, ánh đèn suốt đêm lia sát mặt nước, người cũng suốt đêm với sóng vỗ quanh mình. Một đời đèn, một đời người, nào ai kém ai.
Hải đăng Gành Đèn.
79 gương mặt
79 ngọn đèn nhưng kiến trúc không ngọn đèn nào giống ngọn đèn nào.
Nếu người Pháp hồi xưa xây bằng đá, vững chãi và kiên cố thì gần đây, với bê tông cốt thép, các nhà xây dựng kiến trúc tha hồ tạo dáng cho đèn biển và có cái đã trở thành một tác phẩm kiến trúc độc đáo. Long Châu nằm trọn trên đỉnh núi như một lâu đài châu Âu cổ; Lý Sơn, Rạch Giá, Phú Quý thì cầu kỳ về tạo dáng , cái như một chóp tròn Ấn Độ, cái thì như một tượng đài ba chân; Dã Tràng, Chân Mây thì thân eo lại như như một ngọn đuốc, các đèn cửa sông thì đa phần bằng sắt... Dù kiến trúc có bằng gì đi nữa thì ánh sáng của nó mỗi đêm vẫn là sự tin cậy lớn nhất của những con tàu một mình giữa biển khơi mênh mông, cô quạnh.
Hàng ngàn bức ảnh tôi chụp được sẽ được chọn một ít để in vào tập sách Danh bạ đèn biển Việt Nam nhân 50 năm kỷ niệm ngày thành lập ngành. Chỉ một số được in thôi, thế nhưng tất cả chúng sẽ là những kỷ niệm, những giây phút khó quên của cuộc hành trình suốt hai tháng lênh đênh trên biển quê hương, tiếp xúc với bao con người lặng lẽ, khiêm tốn và vô cùng nhẫn nại, với những luồng sáng mạnh mẽ vươn dài ra đến tận chân trời, dẫn đường cho những chuyến tàu xuôi ngược trong màn đêm mịt mùng giữa biển khơi biết nơi mà tránh những rặng đá ngầm, những bãi cạn nguy hiểm. Và nhất là những đêm giông bão, khi mà ánh đèn hải đăng không còn là người dẫn đường mà trở thành chiếc phao cứu sinh cho bao người đã mất hết phương hướng.
(Hồ Trung - vijalight.com)
Hải đăng Song Tử Tây.
Kỳ thú những ngọn đèn biển
Những hải đăng dọc theo biển Nam Trung bộ là điểm đến trong hành trình dài năm ngày của nhóm chúng tôi. Hơn một tiếng đi thuyền từ cảng Cầu Đá (Nha Trang), rồi cuốc bộ 3 - 4km theo triền núi chúng tôi đặt chân đến trạm hải đăng Hòn Lớn trong ánh chiều tà.
Có tuổi đời đã hơn 100 năm, Hòn Lớn được xếp vào hàng đèn biển xưa nhất không chỉ ở VN mà còn ở khu vực Đông Nam Á. Tuột xuống dốc cao 102m so với mặt nước biển, chúng tôi được vùng vẫy giữa một bãi tắm hoang sơ.
Từng bãi đá cuội được sóng biển mài dũa thành những hình tròn trịa hệt như được đúc trong khuôn công nghiệp vậy. Đeo chiếc kính lặn hụp xuống nước sẽ được ngắm nhìn từng đàn cá đủ màu sắc bơi lội hay những rạn san hô đung đưa đầy sức sống…
Đem theo ít mù tạt sẽ được thưởng thức món hào sống cạy ra khỏi đá ăn liền tại chỗ. Đêm, dưới ngọn đèn biển quét ra từng luồng xa đến 26 hải lý, tiếng đàn guitar bập bùng hòa quyện với những khúc hát giao lưu xung quanh bốn bề sóng vỗ.
Trạm hải đăng Đại Lãnh nằm ở cực đông Tổ quốc (thuộc tỉnh Phú Yên). Thú nhất là đêm nằm dưới chân hải đăng ngắm ngàn vì sao trên trời. Gió biển ùa lên mát rượi ru ngủ lúc nào không hay. Vị trí của hải đăng Đại Lãnh còn là một nơi thám hiểm đầy cảm giác mạnh với nhiều vực sâu hun hút cả 100m.
Hải đăng hòn Dáu.
Đứng trên vực nhìn xuống hú hồn, nhưng cứ nương theo đá và bám vào mấy bụi cầu gai bạn sẽ lần mò được xuống tận đáy vực. Bãi biển bao quanh ngọn núi đặt hải đăng đẹp mê hồn, cát mịn, nước trong vắt, lặng im như chiếc hồ bơi khổng lồ. Một chuyến đi mà bạn sẽ có cả một "bộ sưu tập" đèn biển Ghềnh Đèn (Phú Yên), Phước Mai (Qui Nhơn), Kê Gà (Bình Thuận)... Mỗi hải đăng đều được đặt trong một khung cảnh thiên nhiên rất riêng, rất đặc biệt và cũng rất quyến rũ những bước chân ưa khám phá.
Cảm giác hấp dẫn nhất khi đến với các ngọn hải đăng là được theo chân những người gác đèn đi săn cá chình biển. Hầu hết họ đều là những tay săn rất cứng nghề. Ở hải đăng Đại Lãnh, chúng tôi đã có được một buổi đi săn kỳ thú khi xuống tới vực sâu thẳm. Nơi cá chình trú ngụ là các hốc đá sâu tối om, mỗi đợt sóng đánh vào nước trong hang lại dâng lên. Ngồi quan sát, chờ đợi trong hồi hộp, bất chợt trong bóng tối một vệt đen thui trườn ra ngoác miệng đớp mồi.
Cá chình được chuyền tay từng người kèm lời dặn dò coi chừng bị cắn vì nọc của cá chình rất độc sẽ làm cho máu không đông. Chỉ có một cách chữa là lấy rong biển chà vào vết thương.
“Dọc dải biển Nam Trung bộ (Bình Thuận - Quảng Ngãi) có tổng cộng 18 hải đăng. Xa nhất là hải đăng Hòn Hải (Bình Thuận) cách đất liền đến 113 hải lý. Đi hết các ngọn hải đăng phải mất cả tháng. Đưa loại hình du lịch dã ngoại vào hải đăng cũng có nghĩa tạo một nhịp cầu nối hải đăng với công chúng. Có lẽ sẽ có thêm nhiều người hiểu hơn về công việc rất thầm lặng nhưng lại không thể thiếu được trong những hành trình ngược xuôi của hàng triệu con tàu biển" - ông Đoàn Hải Âu (giám đốc Xí nghiệp Bảo đảm an toàn hàng hải 201 - khu vực Nam Trung bộ)
(TỐ OANH - Theo TuoiTre)
TTđTD tổng hợp
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét