CHATGPT NÓI VỀ HẠT SƠ CẤP

Hoàng Lạc hỏi: 

"Hạt sơ cấp" là gì?

(1) Chatgpt trả lời: 

"Hạt sơ cấp" là một thuật ngữ trong lĩnh vực khoa học vi tính và trí tuệ nhân tạo, đề cập đến các đơn vị nhỏ nhất trong một mô hình mạng nơ-ron. Cụ thể, hạt sơ cấp là một nơ-ron đơn lẻ trong mạng nơ-ron nhân tạo, không được chia sẻ với các nơ-ron khác và được kết nối với các nơ-ron khác trong lớp đầu vào hoặc lớp ẩn.

Mỗi hạt sơ cấp có thể đại diện cho một tính năng đặc trưng của dữ liệu đầu vào, hoặc là một phần của quá trình tính toán trong mạng nơ-ron. Khi được kết nối với nhau, các hạt sơ cấp có thể tạo thành các lớp và tạo ra các mô hình mạng nơ-ron phức tạp để thực hiện các tác vụ phân loại, dự đoán, hay phân tích dữ liệu khác nhau.

(2) Wikipedia (https://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BA%A1t_s%C6%A1_c%E1%BA%A5p) định nghĩa:

Hạt sơ cấp (tiếng Anh: elementary particle) hay còn gọi là hạt cơ bản, là các hạt hạ nguyên tử không có các cấu trúc phụ, không được cấu tạo từ những hạt khác.[1] Vì thế hạt sơ cấp được coi là tồn tại như một hạt nguyên vẹn, đồng nhất, không thể tách thành các phần nhỏ hơn. Cho đến thời điểm hiện tại các hạt được cho là sơ cấp bao gồm: Các loại "hạt vật chất" và "hạt phản vật chất" thuộc họ fermion (quark, lepton, phản quark và phản lepton), "các hạt lực" làm trung gian tương tác giữa các hạt fermion thuộc họ hạt boson (gauge bosons và Higgs boson). Một hạt chứa hai hoặc nhiều hạt cơ bản là một hạt tổng hợp.

Vật chất chúng ta tiếp xúc hàng ngày bao gồm các nguyên tử, từng được coi là hạt sơ cấp, có nghĩa là "không thể bị chia nhỏ" trong tiếng Hy Lạp mặc dù sự tồn tại của nguyên tử vẫn còn gây tranh cãi cho đến khoảng năm 1910, vì một số nhà vật lý hàng đầu coi các phân tử là ảo ảnh toán học, và cuối cùng là năng lượng của vật chất.[1][2] Chẳng bao lâu, các thành phần hạ nguyên tử của nguyên tử đã được xác định. Khi những năm 1930 mở ra, electron và proton đã được phát hiện, cùng với photon, hạt của bức xạ điện từ.[1] Vào thời điểm đó, sự ra đời gần đây của cơ học lượng tử đang làm thay đổi hoàn toàn quan niệm về các hạt, vì một hạt dường như có thể bao trùm một trường như một sóng, một nghịch lý vẫn lảng tránh lời giải thích thỏa đáng.[3][4]

Thông qua lý thuyết lượng tử, các proton và neutron đã được tìm thấy có chứa hạt quark. Các hạt quark lên và quark xuống hiện nay được coi là các hạt sơ cấp.[1] Và trong một phân tử, ba bậc tự do của electron (điện tích, spin, quỹ đạo) có thể được tách ra thông qua hàm sóng thành ba quasiparticles (holon, spinon, orbiton).[5] Tuy nhiên, một hạt electron tự do không quay quanh hạt nhân nguyên tử và thiếu chuyển động quỹ đạo, có vẻ như không thể chấp nhận được nhưng vẫn được coi là một hạt cơ bản.[5]

Khoảng năm 1980, trạng thái của một hạt cơ bản lúc đó được coi là cấu thành cuối cùng của chất, sau đó đã bị loại bỏ vì một triển vọng thực tế hơn,[1] được thể hiện trong Mô hình chuẩn của vật lý hạt hiện đại, đây là lý thuyết thành công nhất về mặt thực nghiệm của khoa học.[4][6] Nhiều công trình dựa trên và các lý thuyết ngoài Mô hình chuẩn, bao gồm siêu đối xứng phổ biến, nhân đôi số lượng hạt cơ bản bằng cách đưa ra giả thuyết rằng mỗi hạt được biết đến liên kết với một đối tác "bóng tối" lớn hơn nhiều,[7][8] mặc dù tất cả các siêu đối tác như vậy vẫn chưa được khám phá [6][9] Trong khi đó, một trọng lực trung gian boson cơ bản là hạt graviton vẫn còn là giả thuyết.[1]

(3) Sư Quang Vô Sắc định nghĩa (khái niệm) về hạt sơ cấp:

Hạt sơ cấp (còn gọi là phần tử) được định nghĩa là hạt vật chất mà nó không có cấu tạo từ hai hạt vật chất trở lên. Có nghĩa là, hạt sơ cấp là hạt vật chất không có cấu trúc nội tại, không có bất cứ phương thức nào có thể chia tách nó thành nhiều hạt. Tất cả các hạt sơ cấp đều có khối lượng và năng lượng. Khối lượng và năng lượng là hai mặt thể hiện của một giá trị, đó là giá trị vật chất. Nói khối lượng cũng là nói giá trị vật chất, nói năng lượng cũng là nói giá trị vật chất. Cho nên khi nói đến giá trị vật chất, chỉ cần nói một đại lượng để biểu thị, đó là hoặc khối lượng, hoặc năng lượng của nó. Không tồn tại bất cứ hạt sơ cấp nào không có khối lượng.

Hạt sơ cấp thì có hạt có khối lượng rất bé, có hạt có khối lượng rất lớn. Có vô số hạt sơ cấp. Hạt sơ cấp, dù có khối lượng bé hay khối lượng lớn, nó vẫn có thể tồn tại dưới dạng một điểm hoặc tồn tại dưới dạng có thể tích rất lớn, tùy theo tương tác xung quanh nó (mật độ khối lượng xung quanh nó). Khi nó tồn tại dưới dạng có thể tích thì bề mặt của hạt luôn luôn là một mặt cong. Mỗi hạt sơ cấp có thể tích thì sở hữu một không gian riêng. Nghĩa là không gian của một hạt sơ cấp chỉ chứa vật chất thuộc sở hữu của nó, không chứa vật chất thuộc sở hữu của hạt sơ cấp khác.

Vì vậy, đừng bao giờ nghĩ rằng hạt sơ cấp là hạt rất nhỏ.

Trong một hạt sơ cấp, phân bố vật chất không đồng đều. Vật chất phân bố lớn nhất tại một điểm, và vì vậy gọi điểm này là tâm của hạt, và phân bố vật chất giảm dần khi càng xa tâm theo quy luật tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách đến tâm. Nghĩa rằng khối lượng tại tâm thì lớn nhất trong hạt sơ cấp, càng xa thì càng giảm.

Vật chất trong một hạt sơ cấp là trường liên tục, tức không có bất cứ vị trí nào trong nó mà không có vật chất. Giữa hạt sơ cấp với các hạt sơ cấp khác xung quanh kế tiếp với nó không có bất cứ khoảng hở nào. Nghĩa rằng trong Vũ Trụ, không có bất cứ vị trí nào không có vật chất. Tức là vật chất trong Vũ Trụ là trường liên tục.

Vì vậy, đừng bao giờ nghĩ rằng, trong Vũ Trụ, có những chỗ không có vật chất.

Tổng giá trị vật chất của một hạt sơ cấp thì không bao giờ thay đổi. Tổng số hạt sơ cấp trong Vũ Trụ thì không bao giờ thay đổi. Tổng giá trị vật chất trong Vũ Trụ thì không bao giờ thay đổi. Tổng thể tích của các hạt sơ cấp là thể tích của Vũ Trụ.

(Hoàng Lạc: trích dẫn)